Lo que ta pasando en Catalunya y n'España

La selmana pasada asocedieron tres eventos que simbolicen la situación d'esti país nel que vivimos. Unu foi la muerte del mayor banqueru d'España, el Sr. Emilio Botín, y l'enorme visibilidá mediática que tal fechu espertó, con una gran allabancia y almiración per parte de los mayores medios d'información del país escontra la so figura. En realidá, el númberu d'artículos extraordinariamente gloriadores apaecíos nos cinco rotativos más importantes del país ye asemeyáu al que se dedica a grandes figures del Estáu con ocasión de la so muerte. Estes amueses de respetu escontra una de les persones más poderoses del país, clara representante del so sector financieru, son predecibles per parte d'unos medios que tán fondamente empeñaos y dependen, en gran midida, del beneplácito de les mayores instituciones financieres, y bien en particular de la banca. La interrellación ente dichu sector financieru y los medios de comunicación, según los partíos políticos n'España, ye una realidá bien conocida y documentada nesti país a los dos llaos del Ebro.

 

El Sr. Botín yera una figura central no que na terminoloxía anglosaxona llámase'l establishment, esto ye, la estructura de poder financieru, económicu, mediáticu y políticu del país, que lu gobierna y exerz una gran influencia sobre l'Estáu, tantu central como autonómicu. Reflexu d'esta abusiva influencia ye la enorme inmunidá de la banca y de los banqueros n'España ante'l so comportamientu delictivu, como bien sorraya'l profesor Juan Torres nel so escelente artículu El “banqueru que va falar de tu a Dios”, Público, 10.09.14). Ye estraordinariu qu'hubiera tal allabancia escontra una pieza clave, el Bancu de Santander, del sistema bancariu européu y español, que foi tan responsable, colos sos comportamientos especulativos, de la crisis económica y financiera actual. Los componentes d'esti establishment felicitar ente ellos, ignorando l'enorme sufrimientu humanu que los sos comportamientos determinen.

Agora bien, güei esti establishment ta concenciándose de que la so esistencia y reproducción tán en peligru. La so llexitimidá, puntu básicu pa la so esistencia, ta siendo llargamente cuestionada. Y el Sr. Botín yera dafechu consciente d'ello. Díes enantes de morrer, indicó que taba bien esmolecíu polo que ta asocediendo en Catalunya y pola apaición del fenómenu Podemos, que se convirtió nun partíu (que tien menos de mediu añu d'esistencia) cola tercer intención de votu más alta del país. El Sr. Botín consideraba tales fechos descomanadamente esmolecedores, reflexando con ello la esmolición, llargamente estendida nesi establishment (incluyíos los mayores medios d'información y persuasión), de que, per un sitiu, lo que llamen el problema catalán” ta enchiéndose, y que, pol otru, el movimientu políticu Podemos podría aportar a más qu'un suflé. En realidá, mientres munchos años creyeron que'l movimientu a favor del derechu a decidir en Catalunya yera tamién un suflé que sumiría. La testaruda realidá amosó, sicasí, qu'el suflé tábase solidificando y consolidando, creciendo más y más. Y agora, l'otra gran medrana (en realidá, llerza) ye que'l supuestu suflé de Podemos conviértase nun cuerpu sólidu qu'inda creza más. Güei, el establishment empieza a tar seriamente esmolecíu de qu'aquella imaxe tan bien sintetizada pol movimientu 15-M, que señalaba que les instituciones representatives, en realidá, nun mos “representen”, sía compartida –según toles encuestes- pola mayoría de la población n'España. Y el establishment empieza a dase cuenta.

La  “V” de Barcelona nel 11 de setiembre

El segundu fechu qu'el Sr. Botín considerara bien esmolecedor ye la manifestación a favor del derechu a decidir en Catalunya, qu'algamó unes dimensiones claramente amenazantes pa dichu establishment y el so Estáu, un Estáu que nunca aceptó la plurinacionalidad d'España. Aprosimao 1.800.000 persones, según la Guardia Urbano de Barcelona, salieron a la cai esixendo'l derechu a decidir sobre la so articulación col Estáu español. Toles persones que tuvimos nesa marcha nun vamos escaecer nunca aquella manifestación, qu'amuesa l'enorme poder que la población tien cuando se xunta en defensa d'una causa que considera xusta. Un porcentaxe eleváu del posible electoráu participó, esixendo'l derechu democráticu a decidir al traviés d'una forma de participación democrática directa (y non solo indirecta, al traviés de la vía representativa). Esta forma de participación democrática, al traviés de referéndums, ta bien pocu desenvuelta y dexada nel sistema democráticu español, como resultancia de la enorme medrana que les fuerces conservadores, que controlaben l'aparatu del Estáu franquista y apoderaron tamién el procesu de Transición de la dictadura a la democracia, teníen escontra esta forma d'espresar el deséu y mandatu popular. Nel so llugar, promoviose como la única vía de participación democrática la indireuta, esto ye, al traviés de la vía representativa, que nel casu español llindóse al xuegu políticu ente les élites dirixentes de los partíos, creando una estructura de poder políticu controláu por un bipartidismu bien acentuáu que, na práctica, controla toles cañes del Estáu (y non solo la lexislativa), estableciéndose lo que se vieno en llamar una casta –que la población atalanta que “nun la representa -.”La esixencia de democracia directa ye una demanda qu'atopa una enorme resistencia per parte d'esa casta, pos percibe correchamente qu'esta demanda llindaría descomanadamente los sos privilexos, forzando la so desapaición.

La medrana a la democracia.

Esta demanda ye doblemente amenazante cuando toca una tema clave pa la so propia esistencia: la estructuración del Estáu, y, arriendes d'ello, de la relación de los distintos pueblos y naciones d'España con tal Estáu. L'enorme dominiu de les dereches na Transición inmodélica creó non solo un Estáu pocu representativu, con una democracia bien llindada, sinón un Estáu probe, con escasa sensibilidá social (España, 36 años dempués del entamu de la democracia, sigue tando a lo cabero de la Unión Europea de los Quince en gastu públicu social por habitante), bien pocu redistribuidor, con una gran densidá de corruptos (lo que ta bien reflexáu pol famosu eslogan del 15-M “nun hai pan pa tanto chorizu )”y que nunca dexó'l desenvolvimientu de la España real, esto ye, la España plurinacional. Ye esta inviabilidad a esta reconocencia que caracteriza al Estáu español güei lo que ta creando la enorme crecedera del independentismu en Catalunya. El fechu de qu'esti Estáu uninacional sía'l mesmu Estáu responsable del enorme retrasu social d'España esplica que güei en Catalunya haya millones de catalanes que se sienten españoles que votaríen a favor de la independencia, por considerar al Estáu español incambiable. El problema español venlu como irresoluble na situación actual.

Lo que pasó en Catalunya'l 11 de setiembre

El tercer fechu de la última selmana ye la mesma manifestación, y fui testigu d'ello. El Procés Constituent, un movimientu políticu social al cual sofito, comprometíu con un cambéu fondu de Catalunya, esixendo que sían les clases populares –la mayoría del pueblu catalán- les que decidan, non solu sobre la relación de Catalunya con España, sinón sobre toos les dimensiones qu'afecten a la cotidianeidad de dichu pueblu, convocó un actu dientro de la “V”. Y pa amosar la so solidaridá con otros pueblos y naciones d'España dio la bienvenida a les Marches de la Dignidá, con delegaos d'Andalucía, de Galicia y de Madrid. L'actu celebrose na plaza onde coinciden la Diagonal (una de les cañes de la “V”) y el Paséu de Gracia, onde inda güei esiste un monumentu heredáu del fascismu, y onde ta la see del Deutsche Bank. El motivu d'escoyer esi llugar yera rellacionar l'enorme poder d'un bancu que los sos raigaños taben nel réxime nazi col nazismu y el fascismu qu'esistieren n'Alemaña y n'España, relación fácil d'establecer conociendo l'orixe nazi de tal bancu (ver el mio artículu El “centru de la banca alemana y europea: el Deutsche Bank”, en Público 28.08.14). Na plaza taba lleno atarraquitao. Nunca tuviera tan lleno. Y anque había munchos miembros del Procés Constituent, la mayoría nun lo yeren, pos había bien de xente de la “V”.

Y ellí asocedió un momentu qu'ensin hipérbole se puede definir como históricu. Nun ambiente festivo, llenu de cantares y allegría (nun hai na más empoderador que sentise parte d'un gran colectivu que comparte una causa xusta y canta pa celebralo), xubieron al estráu'l compañeru andaluz Diego Cañamero (Sindicatu Andaluz de Trabayadores), miembru del movimientu andaluz, detrás, el delegáu del movimientu gallegu, Manolo Camaño, y el representante de la delegación madrilana, Ernesto Sarabia. De secute fíxose un gran silenciu, nuna plaza llena atarraquitao de banderes independentistes. Empezó Diego Cañamero, quien indicó que la causa del movimientu en defensa del derechu a decidir del pueblu catalán yera tamién la causa de toos los trabayadores de los distintos pueblos y naciones d'España, qu'esti Estáu español nun yera'l so Estáu tampoco, y que la nuesa victoria sería la victoria de la otra España, la España plurinacional. Nun discursu d'una estraordinaria elocuencia, confirmó la causa común de la llucha pol derechu a decidir cola llucha polos derechos llaborales y sociales. El silenciu foi rotu na plaza con una enorme ovación que duró enforma tiempu, una de les ovaciones más intenses de la tardi. Y cuando'l delegáu de Madrid presentóse como representante de les clases populares madrilanes, esplotaes por el mesmu establishment basáu en Madrid, continuadores  d'aquelles que llucharon en defensa de la República en contra del fascismu hasta l'últimu día mientres la Guerra Civil, y a les cualos el Presidente Companys, de la Generalitat de Catalunya, dixera  “madrilanos, Catalunya quiervos”, la plaza españó nún de los aplausos y ovaciones más grandes que s'oyeren nuna manifestación en Barcelona. El momentu foi d'una enorme emotividá. Y yera imposible nun pensar qu'ellí se víen les granes d'otra España que ta surdiendo nesti país, una España republicana, una España plural, xusta y democrática, na cual los pueblos y naciones puedan decidir sobremanera, incluyendo cómo se rellacionen ente sigo.

Lo que taba asocediendo ellí, naquella plaza, representaba una llucha qu'esiste inclusive dientro del movimientu del derechu a decidir y del movimientu soberanista en Catalunya, y qu'apenes apaeció nos medios, claramente controlaos poles dereches del movimientu soberanista catalán, que deseyen basar la so postura nun conflictu ente Catalunya y España, acentuando qu'España mos esplota (a los catalanes). Frente a esta postura, dominante en dellos sectores de la dirección del movimientu ANC (Asamblea Nacional Catalana), que cunta coles caxes de resonancia que-y ufierta'l gobiernu conservador-lliberal de la Generalitat de Catalunya nos sos medios de comunicación públicos, hai otra visión, cada vez más estendida y claramente presente na plaza, que ovacionó intensamente'l mensaxe qu'estrema ente España y l'Estáu español, controláu esti postreru pol establishment qu'esplota y prime a tolos pueblos y naciones d'España, imponiendo polítiques neolliberales qu'escarecen de mandatu popular y, poro, de llexitimidá democrática. Esta otra visión nun ve a España, sinón al Estáu español, como l'adversariu. Ello facilita aliances que dexen el cambéu del Estáu, tantu en Catalunya como n'España, reconociendo asina la soberanía d'esos pueblos p'algamar la unidá, si asina se deseya, o la separación, en convivencia, si asina se prefier. Y esto ye a lo qu'el Sr. Botín, el so establishment y el so Estáu oponíense y van oponer por tolos medios. La hestoria d'España ta llena d'exemplos.