Xuristes pol Asturianu nun combaya col Informe Mercator

 COMUNICÁU DEL ACONCEYAMIENTU XURISTES POL ASTURIANU

Anda per ende un testu tituláu “Document de Treball sobre l’asturlleonès” patrocináu per Mercator (una castra d’ONG catalana) y robláu per Hector García Gil qu’entama col agradecimientu de patrocinador y autor al Aconceyamientu de Xuristes pol Asturianu “poles sos aportaciones y conseyu espertu”.

   Visto asina, de xuru que’l llector va camentar que l’Aconceyamientu de Xuristes pol Asturianu tien daqué que ver coles hipótesis y afirmaciones que nel mesmu se faen, siendo la realidá xustamente tolo contrario.

   De mano, l’autor nun contautó enxamás con nós. Quien lo fizo foi Manel Rodríguez Pérez-Caudel pa, tres presentáse como coordinador de Mercator, encamentar la nuesa opinión sobro un documentu rellativu a la llingua “asturiano-lleonesa-mirandesa” (sic.). Y dióse-y nos términos lliterales que se reproducen darréu:

    Pa Manel Rodríguez Pérez-Caudel 

   Cola mio consideranza:

   L'informe que m'unviesti pa dar paecer ta fechu por un llicenciáu mozu, estudiosu y de xuru que voluntariosu, lo que ye abondo méritu, pero tien dellos fallos de fondu que m'abulta meriten igua enantes d'asoleyalu:

   I) Llingüísticos.

   L'Aconceyamientu de Xuristes pol Asturianu ye, como'l so nome diz, una asociación de xuristes. Poro, pente nós nun hai especialistes en filoloxía, pero conocemos la realidá na que vivimos y arriendes d'ello sabemos a quién hai que s'empobinar llegáu el casu. Asina que pidimos dictame al respeutu a la xente ensin dubia más prestixoso, reconocío y respetao na materia. El resultáu, al cabu y en resume, ye'l darréu:    

   1. Diz que la fala del Navia-Eo ta adscrita al dominiu galaico-portugués (pelo menos dizlo dos vegaes nel testu). Nun ye afayadiza la espresión. La fala d'Entrambasauguas asitiase llingüísticamente ente'l dominiu gallegu y l'asturianu. Asina lo entiende l'Academia de la Llingua Asturiana (que ye una institución académica, nun lo escaecer) nel so  hasta güei incontestáu Informe sobre la fala o gallego-asturiano. Una perspeutiva histórica, social y llingüística. Uviéu, ALLA, 2006. 

    2. Dicir que son "fales montañeses" les de los tres conceyos más orientales d'Asturies citando a García González ye escaecer la crítica que se fai a esi posicionamientu en García Arias. Gramática Histórica de la Llingua Asturiana. Uviéu, ALLA, 2003. 

   3. Llamar a la llingua asturiana llingua asturllionesa ye lo mesmo que si llamáreamos al catalán “llengua catalanovalenciana”. 

   II) Ye dafechamente incorrecho dicir que l’asturiana ye “una llingua con oficialidá parcial (reconocencia de ciertu usu oficial pero que nun ye oficial en sentíu integral o plenu)”.

   De mano, porque el conceutu xurídicu d’oficialidá o cooficialidá llingüística nun almite niveles: a una llingua reconozcese-y o non l’estatutu d’oficial. Y a l’asturiana nun se-y quier reconocer por vergoñoses y reconocíes razones polítiques.

   D’otra miente, porque la realidá nun respuende al optimismu del autor del informe. Lo que la llingua asturiana tien algamao –y abulta qu’afitao- ye la reconocencia xurídica y social de la so condición de llingua, perdiscutida fasta hai poco. Ye un pasu porque darréu vien la desixencia de proteición (artículu 3.2 de la Constitución española) y el drechu fundamental al so emplegu (convenios y trataos internacionales, mesmamente la Declaración Universal de los Drechos Humanos, el Conveniu Européu de los Drechos Humanos, el Pautu Internacional de Drechos Civiles y Políticos, la Declaración sobre los Drechos de les Persones pertenecientes a Minoríes Ñacionales o Étniques, Relixoses o Llingüístiques, la Carta Europea de les Llingües Rexonales o Minoritaries… y l’entamu de la Constitución española, por nun dir más lloñe) que ye bien difícil ñegala nun estáu que quier pasar por democráticu. Y esi ye l’asitiamientu braeru de la llingua asturiana anguañu: l’Estáu español nun pue obviar nos enunciaos llegales la reconocencia d’unos drechos encontaos pela comunidá internacional, en xeneral, y la europea en particular, poro, reconoz –na lletra de les lleis, la 1/98 del Principáu d’Asturies concretamente- el drechu del ciudadán al emplegu de la so llingua… pa dempués recorta-ylu tolo que puede na práutica alministrativa o xudicial. Y neses tamos. D'oficialidá, que ye lo mesmo que dicir d'emplegu activu polos poderes públicos, nin traces.

   Si te vaga echar una güeyada pela nuesa páxina web www.xuristes.as nel separtáu “Actuaciones-Proc. Xudiciales-Recursos númberos 117/07 y 18/07” tienes un par d’exemplos illustrativos y en “Trabayos. L’agonía d’una llingua europea y Dictame xurídicu sobre la llingua asturiana na enseñanza”, dos estudios que vienen a cuentu.

   Por too ello soi del paecer que la espublización del informe nos términos nos que ta fadría más mal que bien a la xusta causa de la llingua asturiana.

   Xurde Blanco

 

   Si tomamos en cunta que l’informe asoleyóse talu que taba: calificando de gallegu a la fala eonaviega; de montañés al asturianu del oriente d’Asturies y occidente de Cantabria; confirmando con nuevu nome a una llingua, l’asturiana, a la que yá-y punxeron abondos nel bautizu; y atarricando optimismu progubernamental al calificar de “cooficilidá parcial” el llaceriosu estáu nel que s’afaya la nuesa llingua, ¿a cuentu de qué vien damos les gracies peles nueses “aportaciones y conseyu espertu”?.

   A nós, dende llueu, nun mos fai gracia nenguna, nin el conteníu del informe, nin les gracies que mos dan.

   N’Uviéu, a

   Xurde Blanco. Secretariu del Aconceyamientu de Xuristes pol Asturianu.